A A A

Valmynd

Um barokktímabiliđ

| 25. október 2022

Barokktímabilið: frá um það bil árinu 1600 til 1750.

 

Barokktímabilið kom á eftir endurreisnartímabilinu og næsta tímabil á eftir heitir klassíska tímabilið.

 

Barokktónlist einkennist af:

1 - Löngum og flæðandi laglínum með allskyns skrautnótum, eins og til dæmis trillum.

2 - Lágværri og háværari tónlist til skiptis, t.d. einleikur og svo heil hljómsveit. Stundum er líka “bergmál” í tónlistinni þar sem lína er leikin sterkt og svo sama lína aftur en nú veikt.

3 - Kontrapunkti, þegar tvær eða fleiri laglínur eru leiknar í einu en jafnvel ekkert hljóðfæri leikur hljóma.

4 - Hljóðfærinu sembal sem er gamalt hljómborðshljóðfæri. Oft spilaði selló bassalínur með sembalnum og þau tvö hljóðfæri saman eru þá kölluð “basso continuo”.

 
Hér er dæmi um basso continuo og í þessu tónverki er það fagott sem leikur laglínuna á meðan basso continuo (selló og semball) sjá um undirleikinn:


“Barokk” er nefnt eftir barokkperlum sem eru óreglulegar og jafnvel hálf-vanskapaðar perlur (myndu sumir segja). Af hverju var þetta tímabil þá nefnt barokk? Það gerðist af því sumu tónlistarfólki á nítjándu öld fannst tónlistin eftir til dæmis Bach og Händel hreinlega of skrautleg og yfirdrifin.

Í dag er engin slík neikvæð tenging við þetta tímabil en við köllum það samt enn barokktímabilið.

 

Nokkrar tegundir tónlistar urðu til á barokktímabilinu. Þar má nefna konserta og sinfóníur, sónötur, kantötur og oratorio. Einnig varð óperuformið til á þessu tímabili og fúgur voru vinsælar.


Vivaldi
Tónskáldið Vivaldi (1678-1741) frá Ítalíu 

Mörg frægustu tónskáld tímabilsins bjuggu á Ítalíu, til dæmis Monteverdi, Corelli og Vivaldi. Öll eftirfarandi tónlistarform eiga sér ítalskar rætur: kantatan, konsertinn, sónatan, óratoríóið og óperan.

 
Eins og áður sagði var tónlistarformið "fúga" einnig vinsælt á tímabilinu. Hér er upptaka af tónverkinu "Toccata og fúga í D moll" eftir Johann Sebastian Bach:


Síðar á barokktímabilinu voru helstu stjörnurnar þýskar: Þeir Johann Sebastian Bach og Georg Frideric Händel. Bach samdi fleiri en 1000 tónverk á ferlinum.
Johann Sebastian Bach
Ein frægasta myndin af þýska tónskáldinu Johann Sebastian Bach (1685-1750)