Sterkar Strandir er verkefni Brothættra byggða í Strandabyggð. Byggðastofnun er umsjónaraðili verkefnisins og fjármunir þeir sem verkefnið hefur yfir að ráða koma frá samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytinu. Verkefnisstjóri og verkefnisstjórn bera ábyrgð á að framkvæmd verkefnisins sé samkvæmt verklagi og reglum sem Byggðastofnun hefur mótað um verkefnið Brothættar byggðir.

Undirbúningur að verkefninu Sterkar Strandir hófst í upphafi árs 2020 með formlegu samstarfi Byggðastofnunar, Strandabyggðar, Vestfjarðastofu og íbúa. Vegna heimsfaraldurs var ekki hægt að hefja verkefnið ‏á þeim tíma sem áætlað var, en það var þó gert með vel sóttu íbúaþingi um miðjan júní 2020. Þar komu fram margar hugmyndir og umræður voru málefnalegar. Á grundvelli þeirrar umræðu var mótuð framtíðarsýn og markmið fyrir verkefnið Sterkar Strandir.

í gegnum verkefnið Sterkar Strandir  hafa komið umtalsverðir fjármunir frá ríkinu til fjölbreyttra frumkvæðis- og samfélagsverkefna í Strandabyggð. Í ágúst 2020 úthlutaði Frumkvæðissjóður Sterkra Stranda 13,57 milljónum. Árið 2020 var stofnaður Öndvegissjóður Brothættar byggða sem var hluti af aðgerðum ríkisstjórnar vegna veirufaraldurs og var í  júlí 2020 úthlutað 8,7 milljónum í verkefni í Strandabyggð. Árið 2021 úthlutaði Frumkvæðissjóður Sterkra Stranda 7 milljónum. Samtals úthlutanir til styrkhafa í Strandabyggð síðan verkefnið hófst er því 29.270.000 kr. –– og eru það úthlutanir af fjármunum ríkisins, í gegnum Brothættar byggðir. Þá eru ótaldar 9,3 milljónir sem sveitarfélagið Standabyggð fékk í styrk úr Húsafriðunarsjóði vegna gerðar tillögu um verndarsvæði í byggð á Hólmavík, en þá umsókn vann verkefnisstjóri Sterkra Stranda. Verkefnisstjóri hefur líka aðstoðað frumkvöðla, og hvatt þá til dáða, við að sækja fjármagn í ýmsa opinbera sjóði til hugðarefna sinna, samfélaginu til góða.

Í styrkveitingum Sterkra Stranda er farið með opinbert ráðstöfunarfé ríkisins og því þarf varla að taka fram að ýtrustu stjórnsýslureglum um vanhæfi er fylgt.

Styrkveitingar verða oft að umræðuefni í Brothættum byggðum og það er alveg eðlilegt. En umræður um styrki mega aldrei verða aðalmálið. Styrkir eru nefnilega lítill hluti verkefnisins – nokkurs konar fræ sem dreift er um byggðina í von um að einhver þeirra verði að ríkulegri uppskeru með tíð og tíma.

Það sem mestu máli skiptir til að verkefnið nái flugi er samhent átak íbúa til að vinna að því af einurð og dug að snúa við þeirri löngu neikvæðu búsetuþróun sem svæðið hefur mátt þola. Samhugur og dugur heimamanna í framkvæmd verkefnisins, með dyggri aðstoð verkefnisstjóra Sterkra Stranda, verkefnisstjórnar, Vestfjarðastofu, Byggðastofnunar og síðast en ekki síst sveitarfélagsins, er kjarni verkefnisins.

Sterkar Strandir eru tækifæri til stefnumótunar og uppbyggingar, til að stofna til nýrra verkefna og efla þau sem fyrir eru. Ég hvet ykkur öll til að nýta tækifærið. Það hefur verið einkar ánægjulegt að hitta frumkvöðla á Ströndum og finna þann mikla drifkraft sem hér býr. Ég hlakka til að hitta fleira öflugt fólk og aðstoða það við að finna hugðarefnum sínum farveg.

Nú þegar hafa verið stofnuð þrjú ný fyrirtæki í Strandabyggð, vegna styrkveitinga úr Sterkum Ströndum. Ég vona að þau dafni vel, og fleiri verði til.

Sigurður Líndal

verkefnisstjóri Sterkra Stranda